Meer over Sluit de cirkel

De overgang naar een circulaire economie speelt op lokaal, regionaal en landelijk niveau. Het sluiten van materiaalketens, zoals bijvoorbeeld 'stadshout' of ‘voedselverspilling’, stuiten vaak op knelpunten bij de organisatie hiervan. Knelpunten op lokaal niveau kunnen soms pas op rijksniveau, of zelfs Europees niveau opgelost worden. Daarbij is het van belang dat iedereen dezelfde taal spreekt. Alleen dan kunnen lokale belemmeringen landelijk op de agenda worden gezet.

Belangrijke inzichten

In het project Sluit de Cirkel uit 2018 werd door de NMF’s in samenwerking met Duurzaam Door, gemeenten en stadshout initiatieven, ervaring opgedaan met het sluiten van materiaalketens, waaronder die van 'stadshout'. Uit de recente projectevaluatie kwamen belangrijke inzichten, zowel over de houtketen, als meer algemeen over de transitie naar een circulaire economie:

• De sleutel zit in het persoonlijke: ketenpartners moeten op een heel concreet casusniveau samen de wil en het vertrouwen opbouwen om de cirkel daadwerkelijk te gaan sluiten.
• Verandering heeft tijd nodig. De doorbraak wordt pas zichtbaar na vergelijking van meerdere verschillende casussen.

2 manieren van leren

In de transitie naar gesloten cirkels is leren cruciaal en wel op 2 niveaus:

1. Onderzoekend leren (ook wel learning by doing) op het niveau van specifieke productieketens. Dat gaat het beste in een samenwerking van een select aantal, gemotiveerde, partijen in een ontwikkeltraject op weg naar een nieuw circulair product of verwerkingsmethode. Ter begeleiding van zo’n traject is soms vakkundige leerbegeleiding nodig die toeziet op de samenwerking en voortgang van de coalitie.
2. Leren van andere initiatieven. Deze fase van de transitie naar een circulaire economie wordt omgeven door onzekerheden en vragen als ‘Kan dit wel?’, ‘Mogen we dit wel zo doen?’ en ‘Hoe krijg ik alle partijen en middelen bij elkaar voor een stabiel businessmodel?’. In iedere aparte keten en situatie vergt het veel focus, doortastendheid en vindingrijkheid om die drempel over te gaan en een nieuwe stabiele (circulaire) toestand te bereiken. Hoe je dat traject het beste doorkomt, daarover valt vaak verrassend veel te leren van andere initiatieven, locaties of ketens. De bijeenkomsten over stadshout (15 mei 2018) en over de regionale grasketen (19 juli 2018) bleken opvallend waardevol. Verschillende aanwezigen gaven aan dat de sessie hen het benodigde inzicht had gegeven van hoe het wél kan en zijn daarnaar gaan handelen.