Main content
Het waterbewustzijn in Nederland is laag, zowel bij jong als bij oud. Een hoger waterbewustzijn is de basis voor een handelingsperspectief. Dit is nu en in de toekomst nodig als gevolg van klimaatverandering. De bezorgdheid over de gezondheid van mens en dier groeit steeds meer.
Veel gedaan, werk nog niet af
In de afgelopen jaren is veel gedaan aan watereducatie, met name in het basisonderwijs. Hoewel het werk daar lang niet klaar is, is er veel en hoogwaardig kwalitatief materiaal beschikbaar. Een dilemma is de grote versnippering in het aanbod. Ook ontbreekt er een uniforme, makkelijk toegankelijke en herkenbare (online) plek van al het beschikbare educatiemateriaal. Een knelpunt hier is de behoefte van de afzenders om hun eigen stempel te drukken op het materiaal. Dat gaat ten koste van de samenwerking met meerdere partijen dat juist de kwaliteit van het materiaal kan vergroten. Belangrijker nog, het kan belemmerend werken: de docent voelt zich geen ‘eigenaar’ van het materiaal.
'Watereducatie nieuwe stijl'
Een goede ontwikkeling kan zijn dat de docent in het voortgezet onderwijs meer invloed krijgt op de totstandkoming van het materiaal, zodat het ‘zijn/haar lespakket’ wordt. Dat sluit aan bij de toenemende vraag naar ‘watereducatie nieuwe stijl’ vanuit het voortgezet onderwijs. Er is een behoefte én een grote kans om duurzaam omgaan met water op te nemen in het curriculum. Daarvoor moeten we inspelen op de onderwijsvernieuwing die gaande is. Zo is er bij VO-docenten behoefte om het programma mee te ontwikkelen. Er is een wens voor levensechte leersituaties die een beroep doen op vaardigheden van deze eeuw, zoals samenwerken en ict vaardigheden. Kansrijk hierin is het thema ‘Leiderschap in water-duurzaamheid’, waar een goed en hoogwaardig lesprogramma over kan worden ontwikkeld.
Samenhang en verbondenheid
Inhoudelijk is er veel aandacht geweest voor de kwaliteit van water. Belangrijker wordt het om de samenhang en verbondenheid te laten zien tussen de verschillende aspecten van water en het effect daarvan op het leven, zoals bijensterfte. Door zaken in verband te brengen met de omgeving van de leerling, gaan klimaat en waterproblematiek meer leven en is de kans groot dat oorzaak en gevolg sneller worden gezien en onthouden. Wellicht nog wel relevanter is het om bij de samenstelling van lesmateriaal een open houding te hebben naar het VO met de vraag: ‘Wat hebben jullie nodig?’, zodat het materiaal goed aansluit bij de behoefte in de samenleving.
Tot slot, met de watereducatie-inspanning die al wordt geleverd in het basisonderwijs en de toenemende vraag en kansen vanuit het VO, is het belangrijk om ook hierin de samenhang en verbinding te laten zien.
Kansen voor ondersteuning door Duurzaam Door2 / Participatietafel Water
- Initiatieven die waterbewustzijn en/of waterbewust gedrag bij leerlingen in het voortgezet onderwijs en bij jongeren buiten de schooltijd stimuleren.
- Projecten die centrale aanbieding van lesmaterialen stimuleren, maar waarbij wel rekening wordt gehouden met gebiedsgerelateerde verschillen als het gaat om water en/of klimaat.
- Initiatieven die leiderschap in duurzaamheid stimuleren. Specifiek watergericht en in het VO,
- Projecten die innovaties gericht op duurzaamheid toegankelijk maken voor het onderwijs, zoals: bacteriën die grondstoffen maken in de rioolwaterzuivering, beekherstelprojecten waar de ecologie terugkeert, citizens science projecten waarbij leerlingen zelf waterkwaliteit meten en waterdiertjes registreren.
- Projecten die gebruik maken van nieuwe technologie, waardoor jongeren tegelijk ervaren hoe die techniek werkt en mogelijk ook zelf betrokken worden om die techniek mede te ontwikkelen (VR, AR, gebruik ‘big’ data en 3D technieken).
