Main content
De weg naar een natuurinclusieve samenleving vraagt om moedige bestuurders en ambtenaren. Niet een, niet tien, maar een beweging van donkergroene koplopers. Een collectief dat de moed heeft om buiten bestaande kaders te treden en precedenten te creëren voor initiatieven die het herstel van de relatie tussen mens en natuur mogelijk maken.
'Dat je vooruit durft te kijken'
In de ruimtelijke ordening zie ik al mooie voorbeelden, waarbij gemeenten tijdelijke vergunning geven voor tiny houses op landbouwgrond. Soms is dat voor 10 jaar, maar ik zie ook een enkele gemeente die een langere termijn durft te hanteren. Dat laatste getuigt voor mij van moed. Dat je vooruit durft te kijken en ruimte biedt om te ontwikkelen en te leren.
Maar op veel andere plekken lopen initiatieven nog tegen het systeem aan. Aan de huidige wet- en regelgeving hoeft het niet te liggen, vertellen juristen mij. Die bieden ruimte genoeg om vernieuwing te faciliteren. Maar klaarblijkelijk weten we met z’n allen die ruimte voor vernieuwing niet te vinden en zitten we vast in onze eigen spelregels.
Ik ben mede-initiatiefnemer van de eerste Herenboerderij in Boxtel in 2016. Met 200 huishoudens produceren we, samen met een boer, op een duurzame manier ons eigen graan, groente en fruit en houden we ons eigen vee. Maar de regelgeving is gericht op professionele en gespecialiseerde boerenbedrijven. Om het initiatief toch een kans te geven kregen we een Green Deal. En hoewel het fantastisch was om samen met landelijke, provinciale en lokale overheid te kijken hoe we het concept konden laten werken in het huidige systeem, zijn we in vijf jaar nauwelijks vooruitgekomen. In dit tempo duurt het nog 50 jaar voordat een Herenboerderij legaal is.
'Buiten de lijntjes kleuren is lastig'
Wat ik zag, is dat het systeem erop is ingericht om geen precedenten te creëren. Buiten de lijntjes kleuren is lastig. Voor elke beslissing zijn bij wijze van spreken tien vinkjes nodig. Iets nieuws is alleen mogelijk als iemand de moed heeft om ervoor te gaan staan.
In veel gemeenten hoor ik nog altijd: dat kan niet, dat mag niet en zo doen we dat hier niet. Maar ik spreek ook steeds meer – vaak jonge – wethouders of ambtenaren die zeggen: ik ga kijken hoe het wel kan. Die mensen hebben we keihard nodig. Daarom is het belangrijk dat ze elkaar leren kennen en elkaar inspireren, zodat er een krachtig collectief ontstaat die de weg kan vrijmaken voor de natuurinclusieve samenleving.
Deze column is geschreven door van Boudewijn Tooren, een van de grondleggers van Herenboeren en initiatiefnemer van Creabitat, een nieuw community-concept dat wonen en voedsel verbindt. Sinds eind 2022 is hij verbonden aan de nationale Agenda Natuurinclusief 2.0 en verantwoordelijk voor het versterken van de beweging naar een natuurinclusieve samenleving in Nederland. Samen met DuurzaamDoor start hij volgend jaar een dialoog met moedige bestuurders en ambtenaren. Met als doel te onderzoeken wat moed van hen vraagt, hen te verbinden en moed te bekrachtigen om die verandering mogelijk te maken.
