Main content
Grote maatschappelijke opgaven vragen dat we alle zeilen moeten bijzetten. Zowel individueel als samen. We kunnen er niet om heen. Niet in de laatste plaats op het terrein van duurzaamheidsthema’s als klimaat, biodiversiteit, circulariteit en een duurzaam en gezond voedselsysteem.
“Om daar succesvol in te zijn en te blijven is goede samenwerking essentieel. Niet alleen één op één, maar vooral samen met meerdere betrokkenen,” vertelt Theo Leupen, programmamanager van DuurzaamDoor. De komende 4 jaren ligt de nadruk van het programma op het leren over samenwerken en het doorgeven van leerervaringen.
Slim leren vanuit samenwerking
“Uiteraard denk ik dan aan de samenwerking tussen bewoners en gemeenten. Maar ook tussen initiatiefnemers, financiers en vergunningverleners. Tussen én binnen verschillende decentrale overheden, rijk- en regiovertegenwoordigers. Nieuwkomers en bestaande systeemspelers,” vervolgt Leupen. “Wat helpt in deze samenwerkingen, is het groeiend besef bij al deze partijen dat de opgaven belangrijk én urgent zijn. Maar dat besef blijkt in de praktijk lang niet voldoende. Sterker nog, met veel betrokkenen samenwerken aan duurzaamheidsopgaven is best complex en kent nogal wat voetangels en klemmen. DuurzaamDoor helpt partijen om op een slimme manier te leren vanuit die samenwerking. Als we er vervolgens in slagen om die leerervaringen te vertalen naar inspirerende methoden, lessen en andere goed overdraagbare ‘wijsheden’, dan helpt dat naar mijn overtuiging echt, om te versnellen in het realiseren van de duurzaamheidsopgaven.”
Kennis overdraagbaar maken
Dat raakt precies de kern en het doel van het kennis- en leerprogramma DuurzaamDoor: kennis- en leerervaringen opdoen rondom samenwerking in concrete projecten. “Het speelt zich allemaal af rondom de complexe praktijk van samenwerken aan meervoudige duurzaamheidsopgaven. Die leerervaringen verzamelen en valideren we samen met wetenschappers en ervaringsdeskundigen. Vervolgens maken wij de daaruit afgeleide kennis op meerdere manieren overdraagbaar. Dat is de basis voor doorwerking.”
Geïntegreerde duurzaamheidsopgaven
In 2021 startte de derde (vierjarige) programmaperiode van DuurzaamDoor. Vergeleken met de vorige periode ligt in DuurzaamDoor 3 een zwaarder accent op het valideren van leerervaringen rondom complexe samenwerkingen en het stimuleren van doorwerking. “De projecten die worden geïnitieerd vanuit de DuurzaamDoor-participatietafels zijn daarvoor de basis, zoals die er al 4 jaar zijn voor Natuur & Biodiversiteit, Circulaire Economie, Energie & Klimaat en Voedsel. DuurzaamDoor is bijzonder geïnteresseerd in projecten waarin meerdere duurzaamheidsopgaven geïntegreerd worden aangevlogen. Een besluit over een mogelijke nieuwe tafel ‘Klimaatadaptatie’ nemen we nog vóór 2022.”
Regio: extra aandacht
“Bovendien krijgt het (leren van) samenwerken aan duurzaamheidsopgaven in de regio bij DuurzaamDoor 3 extra aandacht. Wij organiseren en faciliteren daarvoor ‘Regionale Transitiewerkplaatsen’. In de regio komen immers veel duurzaamheidsopgaven samen. Hiervoor is samenspel tussen de verschillende regionale en lokale overheden, initiatiefnemers en andere partners uit zowel de leef- als de systeemwereld nodig. Dat is een uitdagende leerschool, maar moet voor de betrokkenen natuurlijk ook tot het gewenste resultaat leiden. ‘Al lerende doen en al doende leren’, zogezegd.”
De O van jongeren
“Bij DuurzaamDoor 3 maken wij meer tijd en ruimte vrij voor actieve betrokken jongeren. Dat is de zevende O, namelijk die van de generatie van ‘Overmorgen’. Niet alleen omdat het bij duurzaamheidsopgaven om hún toekomstige wereld gaat, maar ook omdat jongeren vaak met een heel andere blik uitdagingen aanvliegen. Zij komen met verrassende denk- en werkwijzen én oplossingen. Daarom is het belangrijk om onderwijspartijen aan participatietafels en Regionale transitiewerkplaatsen te betrekken.
Daarnaast blijft DuurzaamDoor zich vooral via de Coöperatie Leren voor Morgen inzetten voor verduurzaming van de onderwijssectoren in Nederland. Met deze netwerkorganisatie verankeren wij duurzaamheid in het DNA van het onderwijs, met de ‘Whole School Approach’ als uitgangspunt.“
Ambitieuze koers en inzet
Maar hoe ziet Nederland er over vier jaar uit en wat heeft DuurzaamDoor daar dan aan bijgedragen? Leupen: ”Onze plannen voor de komende 4 jaren zijn ambitieus. Het versnellen van de verschillende transities vraagt die ambitie en een dito koers en inzet. De afgelopen jaren was vooral sprake van een aanpak van ‘duizend bloemen laten bloeien’. Nu willen we de leerervaringen bundelen en omvormen tot op onze doelgroepen toegesneden ‘aantrekkelijke boeketten’. Leerervaringen die zodanig zijn ‘vertaald’, gebundeld en vormgegeven, dat ze aanstekelijk werken en nieuwsgierigheid opwekken.
Daarvoor is het ook belangrijk dat we met elkaar inzicht hebben wie de pioniers zijn. En vervolgens wie de partners zijn die we met de leerervaringen van de pioniers en de daaruit afgeleide tools verder op weg kunnen helpen. Tools die blokkades wegnemen en de energie in nieuwe samenwerkingsverbanden volop laten stromen. En als die partners, na een positieve ervaring, dan de geslaagde aanpak weer als leerervaring doorgeven, dan is er al sprake van doorwerking.
Zo levert DuurzaamDoor ook de komende jaren belangrijke bouwstenen voor een duurzame toekomst.”
