Main content
Zo duurzaam mogelijk vissen, dat is de missie van Hendrik Kramer. Hij groeide op in het vissersdorp van het voormalige eiland Urk. Visserij werd hem daar met de paplepel ingegoten. Hendrik trad in de voetsporen van zijn vader, maar wel met een vooruitstrevende visie: “Mijn persoonlijke doel is om het visserijbedrijf voort te zetten met een zo klein mogelijke ecologische voetprint. En op een manier waarop de natuur daar het minst last van heeft.”
René Bruijns en René Schellekens praten in het 2e seizoen van de podcastreeks ‘Werken aan Goed Voedsel’ met voorlopers in voedselverandering. De podcastgasten hebben stuk voor stuk een visie op voedsel én op een duurzaam voedselproductiesysteem. Aflevering 5 duikt in de wereld van de visserij. Visser Hendrik Kramer vertelt wat hem drijft en welke veranderingen nodig zijn voor een duurzame branche.
Bedrijfsvoering niet meer uit te leggen
Op zijn 19e ging Hendrik werken op het schip van zijn vader, als zesde in zijn generatie. De boot verbruikte 350 liter brandstof per uur; op weekbasis 35.000 liter. Een jaar nadat Hendrik zijn opleiding afrondde, trok zijn vader de stekker uit het bedrijf. “De bedrijfsvoering viel maatschappelijk niet meer uit te leggen, al begreep ik dat toen niet. Het was mijn droom het familiebedrijf over te nemen.”
Toen zijn vader stopte, bleef Hendrik wel varen. Hij freelancete binnen de vissersvloot en toen het slechter ging in de visserij, werkte hij offshore aan windmolens. “Ik bleef wel betrokken bij de visserij via het Jongerennetwerk Visserij en het Visserij Innovatieplatform.”
‘Duurzaamheid wordt de trend’
In 2013 gooide Hendrik het roer om. In dat jaar deed hij de Slowfood Academy (SFYN): een lesprogramma voor jonge mensen met een passie voor voedsel. Door middel van colleges, excursies en workshops verdiepen de deelnemers zich gedurende een half jaar in ketens en systemen. Daarnaast werken ze in groepsverband voor opdrachtgevers, aan concrete voedselvraagstukken. Zo passen ze de theorie uit de lessen praktisch toe.
“Duurzaamheid wordt de trend, dus die kant moet het op”, ontdekte Hendrik op de Slowfood Academy. Waarbij het besef kwam dat in de visserij nog de nodige duurzaamheidswinst geboekt kan worden. Dat leidde in Hendriks hoofd tot het Masterplan Duurzame Visserij. En tot het plan om een nieuw type schip te ontwikkelen: elektrisch, met 80% minder CO2-uitstoot. Low speed en low impact visserij noemt hij het.
Schip van het Jaar in 2016
Hendrik legde zijn idee voor aan politiek Den Haag en kreeg het teruggekaatst met de vraag: hoe moet zo’n schip eruitzien? Hij startte een werkgroep die een ‘sportief’ model van de boot ontwierp. “Toen het idee er was, wilden we niet stoppen. Ik ben toen als ondernemer ingestapt om de boot te realiseren. En hij is er gekomen: de MDV1”, aldus Hendrik. Door allerlei aanpassingen kon het brandstofgebruik met 80% worden teruggebracht. In 2016 werd de boot Schip van het Jaar.
Toch ging de ontwikkeling van de boot niet zonder slag of stoot. Toen Hendrik - samen met een compagnon - startte met het Masterplan Duurzame Visserij, waren de brandstofprijzen skyhigh en de visprijzen laag. Maar toen de boot in 2015 klaar was, daalden de brandstofprijzen weer en gingen de visprijzen omhoog. “Dat heeft het succes van MDV1 in de weg gestaan. De noodzaak was er niet meer”, laat Hendrik weten. Hierdoor liet hij zich echter niet ontmoedigen.
De hele wereld over gesleept
Een boot als de MDV1 maakt je veel minder afhankelijk van de brandstofprijzen. Dat maakt het voor vissers interessant om de overstap naar zo’n boot te maken, geeft Hendrik aan. Ook ontdekte hij dat duurzaamheid veel verder gaat dan alleen de vermindering qua brandstofverbruik of CO2-uitstoot. “Met een elektrische boot maak ik mijn ecologische voetafdruk wel kleiner, maar de gevangen vis wordt nog steeds de hele wereld over gesleept.”
Hendrik vertelt dat 95% van de vis die hij vangt niet in Nederland blijft. “Eerst gaat mijn gevangen vis naar China. Daar wordt hij verwerkt en daarna komt ‘ie terug in de Nederlandse supermarkt.” Dat is problematisch, stelt de Urker visser, want door een te lange keten wordt een duurzaam gevangen vis alsnog ‘onduurzaam’.
Duurzame vis op de kaart
Hij ziet bovendien dat het verschil tussen duurzaam gevangen vis en niet- duurzame vis onvoldoende duidelijk is. Op de markt liggen deze vissen voor dezelfde prijs naast elkaar. Hendrik vindt dat je moet kunnen zien dat een vis duurzaam gevangen is. Om dat voor elkaar te krijgen, ging een groep van de Slowfood Academy aan de slag met deze casus. Daaruit ontstond Wild ’n Zilt: een merk om duurzaam gevangen vis in korte ketens te verkopen, tegen betere prijzen.
Behalve dat hij elektrisch vist, kiest Hendrik ook bewust voor netten die het dierenwelzijn van de vissen verbetert. Het verhaal dat je op deze manier een verschil kunt maken moet de wereld in, vindt hij. Hendrik: “Op het moment dat ik kan bewijzen dat je geen economische derving hebt door duurzaam te vissen, is er eigenlijk geen reden meer om het niet te doen.”
Vraagstukken in beweging krijgen
De podcast ‘Werken aan Goed Voedsel’ is een initiatief van de Participatietafel Voedsel. Dit is één van de netwerken van DuurzaamDoor, opgebouwd rond duurzaamheidsvraagstukken. De netwerken bestaan uit mensen met verschillende perspectieven, drijfveren en expertise. Samen proberen zij vraagstukken in beweging te krijgen. DuurzaamDoor borgt alle kennis en ervaring die daarmee wordt opgebouwd en geeft deze actief door.
Benieuwd naar de podcast?
Laat je bijpraten over hoe pioniers de visserij willen verduurzamen, en ontdek:
- Hoe de biodiversiteit in de Noordzee zich ontwikkelt.
- Wat de visserij doet voor het welzijn van zeeleven.
- Wat er moet gebeuren om de visserij duurzaam te maken.
Luisteren en abonneren
Luister de aflevering via:
